**
Over voorkomen en genezen
In de tweespraak die zich volgens de Laghu Yoga-Vāsiṣṭḥa van Vālmīki, de schrijver van het beroemde Rāmāyāna-epos, bijna 900.000 jaar geleden zou hebben plaatgehad tussen de avatāra (= nederdaling naar de aarde van een aspect van God (Viṣṇu)) Rāma en zijn leraar Vasiṣṭha, één van ’s werelds zeven grootste wijzen ooit, blijkt dat alle essentiële ingrediënten voor gezondheid en ziekte ook toen al bekend waren – en dat we, door onszelf daaraan te herinneren, ook in deze tijd in een gezondheidsparadijs kunnen leven, of ziekte op de juiste wijze kunnen beschouwen en accepteren. Hieronder vindt u de betreffende passage uit deze zeer omvangrijke oude tekst omgezet in toegankelijk Nederlands. De gehele Laghu Yoga-Vāsiṣṭha waaruit deze tekst is genomen kunt u elders op deze website in het Engels vinden. De hier weergegeven tekst is in te vinden in hoofdstuk VI 9 getiteld The Story of Śikhidvaja.
-Redactie
Rama vroeg aan zijn leraar, de grote ziener Vasiṣṭha: “Vertel mij alstublieft wat de oorsprong van mentale ziekten is en hoe deze tenietgedaan kunnen worden, en ook wat betreft de ziekten die daar uit voortkomen, de lichamelijke ziekten. Vasiṣṭha antwoordde daarop: De kwalen die het lichaam aandoen worden secundaire ziekten genoemd, terwijl de gehechtheden van het denken mental, of primaire, ziekten worden genoemd. We hebben onze huidige staat van zijn bereikt tengevolge van het ontbreken van geestelijke kennis, het gebrek aan beheersing over onze organen en onze alsmaar toenemende verlangens en egoïsme in ons denken, en ons zelfbedrog wordt nog verhevigd doordat we vergeten wat onze toestand is ten gevolge daarvan.
Door de bijeenvoeging van dat zelfbedrog ontstaat mentale ongezondheid en die bevriest in ons als de overvloedige sneeuw in de winter. Als dan de intense verlangens van iemand zich naar buiten toe beginnen te manifesteren en zijn geest wordt overheerst door gebrek aan geestelijk kennis, doet hij vreselijke dingen (karmas), en die karmas leiden vervolgens tot het ontstaan van lichamelijke ziekten. Verder raakt het lichaam onderhevig aan ziekten door zaken als het eten van ongezond voedsel, het leven in ongezonde landen, actief zijn tijdens abnormale uren van de dag, opgelopen verwondingen, omgang met verkeerd gezelschap, het verlangen naar verkeerde dingen, kwaadaardige verlangens, slechte gedachten, de uitzetting en het samenkrimpen van de kanalen die door de gewrichten lopen, enz. En het onderbreken van de weldoende energieën die door het hele lichaam stromen. Al deze zorgen ervoor dat het lichaam achteruitgaat.
Vervolgens komen deze dingen tot bloei in de vorm van ziekten in het lichaam, terwijl die met de seizoenen toenemen en afnemen als de waterstand van een rivier tijdens de lange herfsten en winters. Het lichaam trekt gevolgen tot zich overeenkomstig de aard van de ontelbare gedoe en slechte affiniteiten ervan, en die kunnen ontstaan zijn in vorige levens of in het huidige. Aldus zien we dat ziekten, primaire zowel als secundaire, ontstaan door de vijf elementen.
Luister nu, Rama, op welke wijze deze twee vormen van ziekte, primaire en secundaire, ofwel mentale en lichamelijke op twee manieren teniet kunnen worden gedaan. De wijzen zeggen dat primaire ziekten in twee categorieën kunnen worden onderverdeeld, namelijk gewone (samānya) en wezenlijke (sāra). De eerste categorie omvat ziekten die het lichaam nu kunnen overkomen, terwijl de laatste categorie de toekomstige incarnaties waar de mensen aan onderhevig zijn omvat. Als de ziekten die het lichaam aandoen naar hun primaire bron terugkeren, worden ze vernietigd. Omdat primaire oorzaken (slechte) gedachten zijn zullen alle lichamelijke ziekten verdwijnen als deze gedachten worden vernietigd. Maar de ziekten waarvan de oorzaken in een volgend leven zijn gelegd en die vallen onder de categorie sāra zullen nooit overgaan behalve door kennis van het Zelf. Is mogelijk dat de illusie dat men [in het donker] een slang denkt te zien terwijl het maar een stuk touw is ooit kan worden verwijderd door iets anders dan het herkennen dat het een stuk touw betreft? Maar die vreselijke lichamelijke ziekten die niet uit zo’n oorspronkelijke oorzaak voortkomen, kunnen worden vernietigd door mantra’s, medicijnen en op de vele manieren die worden voorgesteld aan mensen met medische kennis. Ik hoef daarom hier niet verder op dit onderwerp in te gaan.”
Toen vroeg Rama aan Vasiṣṭha hoe mentale ziekten ontstaan en hoe ze kunnen worden vernietigd. Vasiṣṭḥa antwoordde daarop: “Als een stabiele geest (manas) geagiteerd raakt, dan volgt het lichaam in het spoor daarvan. En als het lichaam geagiteerd raakt is er geen juiste waarneming van zaken meer die op iemand pad komen en prāṇa (de energiestromen in het lichaam) vliegt weg van zijn gelijkmatige pad naar een slecht pad: het zal dan van zijn juiste pad afduizelen als een dier dat door een pijl van een jager wordt verwond. Door zulke agitatie zal prāṇa in plaats van gestaag en gelijkmatig door het hele lichaam heen te stromen overal op verschillende snelheid vibreren. Daardoor zullen de energiekanalen hun stabiele positie verliezen. Vervolgens zullen voor het lichaam, dat de ontvanger is van voedsel dat deels of geheel is verteerd, de energiekanalen simpelweg de dood zijn ten gevolge van de fluctuatie van de prāṇas.
Het voedsel dat in het lichaam dat in zo’n commotie verkeerd wordt ingeslikt wordt ongevormd tot ongeneeslijke ziekten. Dus wordt door de primaire oorzaak (het denken) de ziekte in het lichaam gegenereerd. Als deze primaire oorzaak wordt vanaf de wortel wordt verwijderd, zullen alle ziekten worden vernietigd. Nu zal ik je informeren over het pad waarbij ziekten kunnen worden verwijderen door het reciteren van mantra’s. Zoals onzuiver goud dat in een smeltkroes wordt gedaan door chemische processen wordt omgevormd tot zuiver goud, zo wordt het denken op onfeilbare wijze gezuiverd door ware, deugdzame en zuivere handelingen en gedachten en door te luisteren naar de wijzen. Als het denken aldus is gezuiverd zal er onvermengde vreugde doorheen trillen. Wordt niet de hele wereld doortrokken van vreugde als de zachte en heerlijke maan haar zilveren licht erop doet schijnen? Als het denken wordt gezuiverd door ware goedheid (sattvaguṇa), zal prāṇa vrij door het hele lichaam stromen en het voedsel dat men tot zich neemt zal op de juiste wijze worden verteerd en dus zullen er geen ziektes ontstaan. Ik heb aldus voor jou de manier beschreven waarop de twee typen van ziekten kunnen worden vernietigd.”
